Detergenty – choć bardzo często zostają poddane szczegółowym analizom, nadal pozostają jednym z najbardziej skomplikowanych produktów chemicznych. Skomplikowanych, z uwagi na zawiłe i stosunkowo trudne do zrozumienia przepisy, normujące możliwość wprowadzenia ich do obrotu. Zanim jednak o prawie, przyjrzyjmy się uważnie tym produktom od strony teoretycznej. Kiedy mamy do czynienia z detergentem? Oczywiście jeśli dany produkt spełnia jego definicję, zgodną z artykułem 2 pkt. 1 Rozporządzenia 648/2004 wraz z późniejszymi zmianami. W świetle tego artykułu poza oczywiście funkcją prania i mycia, detergenty posiadają również funkcję czyszczenia.
Jak dokonać klasyfikacji detergentu?
Najlepszym z możliwych sposobów jest zaklasyfikowanie takiego produktu do odpowiedniej klasy zagrożeń na podstawie wyników przeprowadzonych badań, które jednak często okazują się dla przedsiębiorców zbyt kosztowne. Rozwiązaniem tej sytuacji jest klasyfikacja w oparciu o metodę obliczeniową, zgodnie z Rozporządzeniem 1272/2008/WE, zwanym rozporządzeniem CLP. Idąc tą drogą możemy jednak zawyżyć klasyfikację i w efekcie uzyskać nieadekwatne oznakowanie do zagrożeń jakie stwarza określony produkt. Niemniej jednak metoda obliczeniowa jest najczęściej wykorzystywaną procedurą, umożliwiającą klasyfikację zgodną z przepisami.
Etykieta dla detergentu
Poza podstawowym oznakowaniem wynikającym z rozporządzenia CLP, oznakowanie detergentu powinno zawierać nazwę i nazwę handlową lub znak towarowy produktu, pełny adres, a także numer telefonu osoby odpowiedzialnej za wprowadzenie produktu do obrotu. Istotnym elementem jest również adres, adres e-mailowy, o ile jest dostępny oraz numer telefonu, pod którym dostępny będzie arkusz składników detergentowych zgodny z artykułem 9 pkt. 3. Warto również pamiętać o adresie strony internetowej, na której można zapoznać się z wykazem składników (zgodnym z zał. VIID Rozporządzenia 648/2004 wraz z późniejszymi zmianami). Jeśli jest to wymagane, opakowanie detergentu powinno zawierać również instrukcję użycia oraz specjalne środki ostrożności. Oznakowanie dotyczące składu detergentowego w określonych zakresach stężeń należy podać na etykietach detergentów przeznaczonych do sprzedaży detalicznej. Szczegółowy wykaz składników koniecznych do wymienienia reguluje załącznik VII Rozporządzenia 648/2004 wraz z późniejszymi zmianami.
Bez wątpienia, zasadniczą kwestią niezależnie od tego czy detergent ma trafić do użytku konsumenckiego, czy przemysłowego lub instytucjonalnego jest konieczność podania na etykiecie ilości nominalnej produktu. W odniesieniu do wymagań poświęconych detergentom dla konsumentów należy również przedstawić informacje o dozowaniu w przypadku detergentów do prania oraz detergentów przeznaczonych do automatycznych zmywarek do naczyń (zgodnie z art. 1 ust. 12 Rozporządzenia 259/2012).
Jeśli produkt ma być wprowadzony do obrotu dla profesjonalistów – nie ma obowiązku podawania składu detergentowego na etykiecie. Bardzo istotnym elementem składu detergentu są konserwanty, które należy wymienić niezależnie od ich stężenia w danym produkcie. Warto pamiętać, że jeśli dany konserwant okaże się substancją czynną należy dokonać jego notyfikacji do grupy 6 produktów biobójczych. W tym zakresie odsyłamy do dalszej części naszego artkułu poświęconej odniesieniu do produktów biobójczych.
Arkusz składników detergentowych oraz publikacja wykazu składników
W poniższej tabeli przedstawiono obowiązki dla przedsiębiorców chcących wprowadzić detergenty do użytku konsumenckiego, a także profesjonalnego.
|
OBOWIĄZKI |
|
Detergenty przeznaczone do użytku przemysłowego i instytucjonalnego |
|
Opracowanie i udostępnienie konsumentom wykazu składników (zgodnego z zał. VIID Rozporządzenia 648/2004 wraz z późniejszymi zmianami) na stronie internetowej. Jeśli strona internetowa jest w trakcie tworzenia lub aktualizacji konsumenci powinni móc uzyskać powyższe informacje pod numerem telefonu zamieszczonym na etykiecie. |
|
Zamieszczenie linku do strony internetowej Pharmacos Komisji Europejskiej lub innej odpowiedniej strony internetowej, która zawiera tabelę korelacji między nazwami INCI, nazwami Farmakopei Europejskiej i numerami CAS. |
|
Opracowanie i udostępnienie personelowi medycznemu arkusza danych składników (zgodnego |
|
Posiadanie na stronie internetowej informacji na temat produktu przez 2 lata od momentu wyprodukowania go po raz ostatni. |
|
Detergenty przeznaczone do użytku konsumenckiego |
|
|
Opracowanie składu detergentowego (zgodnie z zał. VII A Rozporządzenia 648/2004 wraz |
|
|
Opracowanie i udostępnienie personelowi medycznemu arkusza danych składników (zgodnego |
|
Detergent a produkt biobójczy
Warto zauważyć, że mycie i dezynfekcja należy do najskuteczniejszych metod zapobiegania zakażeniom.
Do produktów chemii gospodarczej zaliczamy m.in. detergenty, ale również szeroko pojęte produkty myjąco-dezynfekujące (bądź tylko dezynfekujące) klasyfikowane wówczas do produktów biobójczych przeznaczone do mycia i dezynfekcji różnych powierzchni, przedmiotów, a także do dezynfekcji rąk
i ciała. Zakres ich stosowania jest bardzo szeroki począwszy od użytkowników powszechnych,
a skończywszy na użytkownikach profesjonalnych. Produkty te używane są w obszarach ogólnych takich jak: domy, szkoły, przedszkola, komisariaty, a także w szpitalach, obszarach kosmetycznych, spożywczych, mleczarniach, browarnictwie i wielu innych gałęziach przemysłu. Występują w różnych formach użytkowych: płyny, żele, mydła, kapsułki, granulki, proszek i wymagają zastosowania konserwantów, aby zachować ich właściwości podczas przechowywania. Tak jak wspomniano wcześniej, konserwanty będące w tym przypadku substancjami czynnymi, powinny być notyfikowane do grupy (PT) 6 produktów biobójczych zgodnie z załącznikiem V Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego
i Rady (UE) Nr 528/2012 z 22 maja 2012 r. w sprawie udostępniania na rynku i stosowania produktów biobójczych wraz z późniejszymi zmianami.
Kategoria II, grupa 6 to Środki do konserwacji produktów podczas przechowywania czyli produkty stosowane do konserwacji produktów wytworzonych, innych niż żywność lub pasze, kosmetyki, produkty lecznicze lub wyroby medyczne, poprzez przeciwdziałanie szkodliwemu wpływowi mikroorganizmów, aby zapewnić im trwałość. Biorąc pod uwagę powyższe należy zweryfikować czy dany konserwant zawarty w produkcie zawiera stosowny konserwant z listy. Lista substancji czynnych w tym konserwantów z grupy 6 dostępna jest w załączniku II do Rozporządzenia Delegowanego Komisji (UE) 2017/698 z dnia 3 lutego 2017 r. zmieniającego rozporządzenie delegowane (UE) nr 1062/2014
w sprawie programu pracy, którego celem jest systematyczne badanie wszystkich istniejących substancji czynnych zawartych w produktach biobójczych, o których mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady.
Klasycznym przykładem konserwantów stosowanych w detergentach są: bronopol CAS 52-57-7,
czy 2-metylo-2H-izotiazol-3-on (MIT) CAS 2682-20-4.
Niektóre konserwanty mogą być dodatkowo substancjami czynnymi stosowanymi w obrębie grupy 2 i 4 dezynfekujących produktów biobójczych tj. N-(3-aminopropylo)-N-dodecylopropano-1,3-diamina CAS 2372-82-9, 1,2-benzizotiazol-3(2H)-on (BIT) CAS 2634-33-5 czy chlorek didecylodimetyloamonu (DDAC) CAS 7173-51-5 i wiele innych.
Nie można pominąć również bardzo ważnego faktu tj. wymagań w zakresie substancji czynnych w tym konserwantów z PT6 – art. 95 rozporządzenia 528/2012. Artykuł ten nakłada na podmioty udostępniające produkty biobójcze na rynku obowiązek zagwarantowania, że dostawca substancji czynnej lub dostawca produktu biobójczego znajduje się w wykazie zaakceptowanych dostawców, publikowanym przez Europejską Agencję Chemikaliów (ECHA).
Wykaz jest regularnie aktualizowany przez ECHA i dostępny na stronie internetowej: https://echa.europa.eu/pl/information-on-chemicals/active-substance-suppliers.
Autorki:
mgr Magdalena Skoneczna
Specjalista ds. Kart Charakterystyki THETA Doradztwo Techniczne
mgr Dorota Kaczorowska
Starszy Specjalista ds. rejestracji produktów biobójczych THETA Doradztwo Techniczne
